ანდრეი კურკოვი: რუსეთს 20 წელია უკრაინელების მოსაკლავად ამზადებენ

Deutsche Welle: ანდრეი იურიევიჩ, რა მნიშვნელობა აქვს თქვენთვის "სოფი და ჰანს შოლების" ლიტერატურულ პრემიას? ზუსტად 15 წლის წინ ეს ჯილდო ანა პოლიტკოვსკაიას გადაეცა წიგნისთვის "რუსული დღიური" - სიკვდილის შემდეგ...

ანდრეი კურკოვი: ამ კონტექსტში ჩემთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ანა პოლიტკოვსკაიას სახელი, რადგან ვიცნობდით ერთმანეთს და ვმეგობრობდით. 2001 წელს კი ერთად ვიმოგზაურეთ ამერიკაში და გამოვედით ვაშინგტონში, ნიუ-იორკში, სან ფრანცისკოში, ბოსტონში... ამ კონტექსტში ჩემთვის ემოციურად მნიშვნელოვანი იყო ამ ჯილდოს მიღება. მართალი გითხრათ, ამ ჯილდოს შესახებ არ ვიცოდი. ვიცოდი "თეთრი ვარდის" ორგანიზაციის შესახებ, ვიცოდი სოფი და ჰანს შოლების შესახებ და მათი დაკავების, გამოძიების ყველა აღმავლობისა და ვარდნის შესახებ, როგორ იცავდნენ მეგობრებს, მაგრამ ჯილდოს შესახებ არ ვიცოდი. ამის შესახებ მაშინ გავიგე, როცა ჩემი დაჯილდოება გადაწყვიტეს. ჟიურის წევრების ძალიან მადლობელი ვარ. ეს, რა თქმა უნდა, მაკისრებს დამატებით ვალდებულებებს, რაზეც აქამდე არ მიფიქრია.

- რა თქმა უნდა, გილოცავთ ამ ჯილდოს. აგრძელებთ დღიურის წერას?

- ვწერ და ტექსტების უმეტესობა პირდაპირ გამოქვეყნებაზე მიდის. ჩემი მასალა ახლახან გამოქვეყნდა ესპანურ გაზეთ El Pais-ში. ახლა წინ მაქვს ტექსტი, რომელიც შევა დღიურის მეორე ტომში. იგი ბრიტანულ ჟურნალებში New Statesman-სა და The Spectator-ში გამოსაცემად მზადდება. მე ვწერ BBC-ის პოდკასტისთვის. ვაგრძელებ წერას, რაც არ დაიბეჭდება, მაგრამ ჩაიწერება დღიურში: ისტორიები ჩემს მეგობრებთან, კოლეგებთან, ადამიანებთან, რომლებზეც ამ დროს ვღელავ. ახლა, ომის დროს, ყველაფერმა მატერიალურმა აზრი დაკარგა და ყველაფერმა ემოციურმა და ადამიანურმა 500-ჯერ მეტი მნიშვნელობა შეიძინა, ვიდრე ადრე.

- ალბათ ამიტომაც აირჩიე დღიური ლიტერატურულ ჟანრად?

- დღიური - ეს ცხოვრების პირადი ქრონოლოგიაა, მოვლენათა ქრონოლოგია. თინეიჯერობისას ჩემი საყვარელი ლიტერატურა დღიურები იყო. ალექსანდრე ბლოკის, ფრანც კაფკას დღიურები, კორნი ჩუკოვსკის დღიური, ძალიან ტრაგიკული, ორ ტომად და მრავალი სხვა დღიური, რომლითაც ადამიანი სწავლობს რეალურ ცხოვრებას გარკვეულ ისტორიულ მომენტებში. ანუ, პრინციპში, ისტორიის სახელმძღვანელოების კითხვას აზრი არ ჰქონდა. დღიურების კითხვა ყოველთვის ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი იყო, რადგან კაცობრიობის ისტორიის რეალურ ქრონოლოგიაში მხოლოდ ადამიანში გავლილი ისტორია რჩება.

- ჩემს კოლეგასთან ინტერვიუში თქვენ ცოტა ხნის წინ ისაუბრეთ "თავისუფლებაზე, რომელსაც უკრაინელი გრძნობს საკუთარ თავში და რომელიც დიდ ენერგიას აძლევს ამ თავისუფლების დასაცავად. ჰქონდეს უფლება, არ უყვარდეს საკუთარი მთავრობა, საკუთარი პრეზიდენტი ზელენსკი ან პოროშენკო." წიგნში ნათქვამია, რომ არ მოგწონთ ვოლოდიმირ ზელენსკი. ამ წიგნში ის სულაც არ ჰგავს იმ გმირ-პრეზიდენტს, როგორადაც მას დასავლეთი ხედავს. არ მოგწონთ ზელენსკი? გაქვთ იმდენი თავისუფლება, რომ არ გიყვარდეთ უკრაინის პრეზიდენტი, რომელსაც ახლა ბევრი გმირად მიიჩნევს?

- იცით, მე მხოლოდ ჩემი ოჯახი მიყვარს. ზოგადად, ჩემთვის "სიყვარული" არ არის ჩვეულებრივი ცნება, ისევე როგორც "სიძულვილი". ეს არის ძლიერი ემოციები, რომლებიც არ შეიძლება ასოცირდებოდეს საჯარო პიროვნებებთან. მე არ მაქვს პირადი ურთიერთობა პრეზიდენტ ზელენსკისთან. ამიტომ,, მე არ შემიძლია მისი სიყვარული და სიძულვილი, მაგრამ მივყვები მას, როგორც ყველას, ვისზეც დამოკიდებულია ჩემი ქვეყნის ბედი. პრინციპში, ყველაფერს კრიტიკულად ვუყურებ. კრიტიკულად ვუყურებ ჩემს მეუღლეს. თავისუფალი ადამიანი ვარ. ყველას აქვს უფლება, თავად გადაწყვიტოს, როგორ აღიქვამს ამა თუ იმ ადამიანის ამა თუ იმ ქმედებას.

რასაც ზელენსკი ახლა ქვეყნისთვის აკეთებს, კარგია. სამსახიობო ნიჭს იყენებს, არწმუნებს. ის ჯეიმს ბონდია მთელი მსოფლიოსთვის, მაგრამ ჯეიმს ბონდი უკრაინაში ბორის ჯონსონია. ყველაფერი შედარებითია, მთავარია შედეგი. მთავარია შევინარჩუნოთ ქვეყანა, შევინარჩუნოთ უკრაინის დამოუკიდებლობა, შევინარჩუნოთ უკრაინელი ხალხი, რათა არ გაიფანტოს სხვა ქვეყნებში და არ გახდეს სხვა ქვეყნების სიმდიდრე, რადგან უკრაინელებს თავიანთი ინიციატივით, თავისუფლების სიყვარულით შეუძლიათ ნებისმიერი ერის გამდიდრება, ნებისმიერი ეროვნული იდეის განახლება. მნიშვნელოვანია, რომ ისინი ამას აკეთებენ უკრაინისთვის და არა სხვა ქვეყნებისთვის.

- წიგნის დასაწყისში ხშირად ფიქრობთ, იქნება თუ არა ომი, იქნება თუ არა რუსული არმიის შეჭრა, საუბრობთ ამ თემაზე თქვენს მეგობრებთან და ნაცნობებთან. მერე წერთ, რომ ვლადიმერ პუტინმა შეიძლება ბოდიშიც კი მოუხადოს უკრაინას ომის შემდეგ და, როგორც ამერიკულ ფილმში, ხოცვა-ჟლეტის შემდეგ თქვას: "არაფერი პირადული"... რომ შეგეძლოთ ამ არაადამიანური ისტორიის დასასრულის დაწერა, რა იქნებოდა ეს?

- იცით, ეს ომი ალბათ 313 წლისაა. ეს არის პოლტავას ბრძოლის გაგრძელება 1709 წელს, როდესაც პეტრე I-მა დაამარცხა ჰეტმან მაზეპა და შვედეთის მეფე ჩარლზ XII, რომელიც მას მხარს უჭერდა. ის, რომ ომამდე პუტინი გამუდმებით საუბრობდა პეტრე I-ზე, ნიშნავს იმას, რომ მან გადაწყვიტა პოლტავას ამ ბრძოლის გამეორება. ამ თვალსაზრისით, ჩვენ ნამდვილად შეგვიძლია ვისაუბროთ მხოლოდ პაუზაზე, რომელიც შეიძლება გაგრძელდეს 30, 50, 70 წელი, რადგან ომის დასრულებაზე საუბარი მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება, თუ რუსეთი შეიცვლება, თუ რუსეთი დათმობს თავის სასურველ იმპერიის სტატუსს და ქედმაღლობას.

- თქვენს წიგნში ამბობთ "პუტინის ომს", მაგრამ თურმე პუტინშიც კი არ არის საქმე.

- საქმე პუტინში არ არის. პუტინი რუსეთის საზოგადოებამ შექმნა. ამ ომზე ორი მათგანი მუშაობდა - რუსული საზოგადოება და პუტინი. და ერთად მიაღწიეს წარმატებას, პირობით წარმატებას - იმ გაგებით, რომ შეძლეს ამ ომის დაწყება. როდესაც 10 წლის წინ ჟირინოვსკიმ სახელმწიფო სათათბიროში თქვა, რომ აუცილებელი იყო კიევის დაბომბვა, უკრაინაში ეს ყველაფერი გიჟის ყვირილად აღიქმებოდა. მაგრამ სინამდვილეში, 20 წელია, რუსეთს კიევის დაბომბვისთვის და უკრაინელების მკვლელობისთვის ამზადებენ. ახლა ზოგიერთი რუსი პოლიტიკოსი ამბობს, რომ ეს ომი არის დე-სატანიზაცია, რომ უკრაინა არის ჯოჯოხეთი, რომ სინამდვილეში უკრაინის სიძულვილი წმინდა სიძულვილია, თითქმის კანონიზირებული.

ჯერჯერობით, პრინციპში, რუსეთში ცვლილებების წინაპირობებს ვერ ვხედავ. პირველი, ვინც არ დათანხმდა, დატოვა რუსეთი, რითაც გაიზარდა პუტინის მხარდამჭერთა პროცენტი. ახლა მათ, ვინც პუტინს უჭერს მხარს, მაგრამ არ უნდა მოკვდეს მისი იდეებისთვის, დატოვეს რუსეთი. მაგრამ მაინც, პუტინის მხარდამჭერთა პროცენტი არ იკლებს. ეს საფრთხე ბელარუსისთვის დიდ როლს აღარ თამაშობს, რადგან ბელარუსი აღარ არის დამოუკიდებელი ქვეყანა. მაგრამ პოლონეთი, ლიეტუვა, ლატვია, ესტონეთი არის ქვეყნები, რომლებსაც არ შეუძლიათ მშვიდად დაიძინონ, სანამ რუსეთი არ გახდება დემოკრატიული, ნორმალური ქვეყანა, რომელიც პატივს სცემს საერთაშორისო კანონებს, რომელიც პატივს სცემს სახელმწიფოთა საზღვრებს, სახელმწიფოების სუვერენიტეტს, რომლებიც წარმოიშვა ვარშავის პაქტის ქვეყნებიდან.